Opowieść o starym dziecku to wyjątkowo sugestywna i paraboliczna historia o zagadkowej nastolatce znalezionej nocą na ulicy, która nie pamięta niczego. W dłoni trzyma jedynie puste wiadro. Dziewczyna, choć ani ładna, ani brzydka, jest dla wszystkich – łącznie z samą sobą – całkowitą niewiadomą. Nikt nie zna jej imienia, pochodzenia, ani tożsamości rodziców. Trafia do domu dziecka i szkoły, gdzie otacza ją niepokojąca aura bezkształtności. Jakakolwiek próba zbliżenia czy nawiązania kontaktu spotyka się z odbiciem; to jak uderzanie piłką w mur. Czasem można odnieść wrażenie, że to dziecko ukrywa wiedzę, ale każda próba zgłębienia tej tajemnicy jest frustrująca – przypomina spoglądanie w ślepe lustro.
Za co czytelnicy cenią tę książkę?
Powieść Jenny Erpenbeck wyróżnia się oszczędnym, skoncentrowanym i poetyckim językiem, który potęguje jej wyjątkowy charakter. Opowieść ta, określana jako intrygująca, niepokojąca i surrealistyczna, angażuje czytelnika, wywołując jednocześnie poczucie klaustrofobii i „dziwnego” uroku. Tę osobliwą i wyjątkową narrację cechuje duża głębia interpretacyjna, gdyż ma ona charakter paraboli. Może być odczytywana jako studium obcości, trudności we wspólnocie, nadmiernego obciążenia czy też poszukiwania własnego miejsca, a nawet jako alegoria historyczna (np. dotycząca dawnej NRD). Dodatkowo autorka demonstruje dużą wrażliwość psychologiczną w portretowaniu głównej bohaterki i jej dążenia do osiągnięcia „bezpiecznej” niewidzialności.
Rachel Hore, „The Guardian”
„W Opowieści o starym dziecku autorka wykazuje się mistrzowską precyzją, analizując psychologię tajemniczej outsiderki za pomocą języka ostrego jak skalpel – bez cienia sentymentalizmu. Pomimo mrocznej tematyki jest to pełna napięcia opowieść, która z empatią przemawia do outsidera drzemiącego w każdym z nas.”
„The Independent”
„(…) książkę Jenny Erpenbeck można odczytać jako przypowieść o życiu w komunistycznej NRD, charakteryzującym się dobrowolną amnezją, izolacją i podporządkowaniem się władzy. Jednak ta pełna napięcia i niepokoju opowieść ma szerszy wydźwięk. Jej bohaterka wpisuje się w długą tradycję niemieckich postaci literackich, które w wyniku traumy stały się niezdolne do wyrażania swoich myśli, pozbawione pamięci lub zatrzymane w rozwoju, takich jak Woyzeck Büchnera, Kaspar Hauser Wassermanna i Oskar Matzerath z powieści Güntera Grassa Blaszany bębenek.”
Kilka słów o autorce
Jenny Erpenbeck to urodzona w 1967 roku w Berlinie Wschodnim. Niemiecka pisarka i reżyserka rozpoczęła karierę literacką w latach 90. XX wieku. Jest autorką zarówno prozy, jak i licznych sztuk teatralnych. Jej debiutem literackim była powieść Opowieść o starym dziecku wydana w 1999 roku. Następnie ukazały się: zbiór opowiadań Tand (2001), powieść Słownik (2004) oraz Klucz do ogrodu (2008). Międzynarodowe uznanie przyniosło jej w 2015 roku angielskie tłumaczenie powieści Jeszcze nie wieczór, które zostało uhonorowane nagrodą Independent Foreign Fiction Prize. Jej największym dotychczasowym osiągnięciem jest zdobycie Międzynarodowej Nagrody Bookera w 2024 roku za książkę Kairos. Tym samym Jenny Erpenbeck stała się pierwszą niemiecką pisarką, a Kairos – pierwszą powieścią napisaną pierwotnie w języku niemieckim, która otrzymała to prestiżowe wyróżnienie.
W Polsce książki Erpenbeck pojawiają się w serii Kairos przygotowanej przez wydawnictwo Znak Literanova. Seria ta to książki, które mówią nam coś ważnego o czasach, w których żyjemy. Niektóre są ostrzeżeniem, inne pokazują, jacy jesteśmy i dokąd zmierzamy. Powieści z różnych stron świata, pisane w różnych językach, oddające polifoniczność rzeczywistości.
Przeczytaj również naszą recenzję innej książki z serii Kairos: Psiego parku Sofi Oksanen!
