Gościniec to drugi tom Sagi wiejskiej autorstwa Kasi Bulicz-Kasprzak. Twórczość autorki zwróciła moją uwagę już na początku tego roku, mimo że do sag rodzinnych podchodzę ze sporą dozą ostrożności. Chętnie za to sięgam po sielskie klimaty podkreślające bliskość natury, jej cykliczność i życie zgodne z jej rytmem, dlatego też zdecydowałam się dać Gościńcowi szansę.
Nie wiem, co skłania mnie do ciągłego wyobrażania sobie życia na wsi jako sielanki i pełni szczęścia. Przecież znam je przecież od podszewki. Dodatkowo na początku XX wieku, w którym rozgrywa się akcja Gościńca, praca na roli pogłębiona nierównościami społecznymi oraz wyzyskiem ze strony arystokracji była jeszcze cięższa niż współcześnie. Możliwe jednak, że to zdrobniałe imię autorki przyczyniło się do postrzegania książki jako przyjemnej, lekkiej lektury.
Czym żyła wieś na początku XX wieku
Tymczasem autorka z opowieści zasłyszanych w rodzinnych stronach utkała bogaty obraz społeczny, polityczny i obyczajowy wsi (leżącej gdzieś na obecnym pograniczu polsko-ukraińskim) w niespokojnych, rewolucyjnych i wojennych czasach. Walka o niepodległość być może nie odbija się bezpośrednio na bohaterach, ale pojawia się w ich rozmowach. Spory polityczne nie zaprzątają głów zapracowanych chłopów, jednak są oni świadomi tego, co się wokół nich dzieje.
Gościniec ukazuje życie na wsi w całej okazałości. Widać, że autorka szczególnie zadbała o warstwę obyczajową oraz mentalną. Tradycyjny podział ról męskich i kobiecych, uzasadniony fizycznym trudem wykonywanych obowiązków, wrodzona oszczędność, a nawet społeczny pręgierz, na jaki wystawieni byli wszyscy mieszkańcy, to realia, w których kształtowały się losy bohaterów.
Saga sadze nierówna
Jak to w sagach rodzinnych bywa, mamy tu do czynienia z wieloma wątkami, bohaterami, zakrętami i uśmiechami losu. Najwięcej uwagi autorka poświęciła życiu Krystyny Malickiej. Nie da się ukryć, że zmagania tej postaci z trudami rzeczywistości są najbardziej dramatyczne. Dojmująca samotność w obliczu domowej przemocy oraz troska o lepsze życie dla ukochanej córki determinują wybory życiowe kobiety. Nie zawsze są one moralnie słuszne, lecz brutalna rzeczywistość czasami skłania do nieczystych zagrań. Biorąc jednak pod uwagę pełne niesprawiedliwości życie bohaterki, wiele rzeczy można jej wybaczyć.
Akcja książki rozgrywa się w kilku przedziałach czasowych, które przeplatają się ze sobą w poszczególnych rozdziałach. Dzięki temu powieść nie jest monotonna, a losy bohaterów poznajemy niechronologicznie. Odkrywanie powiązań między postaciami i wydarzeniami nie nastręcza trudu, za to daje wiele satysfakcji.
Nie sposób jednak w takiej opowieści uniknąć znienawidzonych przez niektórych opisów przyrody. Ja należę do grona czytelników, którym one zupełnie nie przeszkadzają, a wręcz przeciwnie – uważam, że mnie uspokajają, uplastyczniają opowieść, pobudzają wyobraźnię. Niemniej jednak uprzedzam, że są. W mojej ocenie – malownicze i zachwycające.
To, co wyróżnia Gościniec Kasi Bulicz-Kasprzak, to autentyczność. W świat przedstawiony przez autorkę wnika się zupełnie, a rozterki przeżywa razem z bohaterami. Ciekawym zabiegiem są umieszczane na początku każdego rozdziału stare przepisy kulinarne oraz informacje o pracach na roli, zwierzętach hodowlanych i innych aspektach funkcjonowania na wsi.
Wnosząc po drugim tomie, Saga wiejska usatysfakcjonuje każdego wielbiciela tego typu twórczości. Została napisana z polotem, wnikliwością, jest przemyślana i po prostu piękna. Przede wszystkim jednak prawdziwa.
Przeczytaj również recenzję pierwszego tomu Sagi wiejskiej
