Skandynawska literatura opisuje świat
Nie jesteśmy tu dla przyjemności Niny Lykke jest błyskotliwą i przewrotnie zabawną powieścią. Autorka odkrywa w niej przed czytelnikiem świat współczesnej elity intelektualnej i literackiej. Z charakterystycznym dla siebie sarkazmem i ironią portretuje środowisko, w którym pozory liczą się bardziej niż szczerość. Jednocześnie ambicje i frustracje bohaterów buzują pod maską pozornie spokojnej wymiany zdań.
Głównym bohaterem jest Knut, pisarz w średnim wieku, którego dawny sukces literacki przygasł, a on sam zmaga się z wypaleniem twórczym i poczuciem niedocenienia. Zaproszenie na prestiżowy festiwal literacki staje się dla niego szansą na powrót do świateł reflektorów, choć okoliczności są dalekie od idealnych. Na festiwalu spotyka bowiem zarówno swoją byłą żonę i jej nowego męża, jak i młodą, popularną autorkę, która opisała ich wcześniejsze spotkanie. Przedstawiła Knuta jako wpływowego mężczyznę, który wykorzystał jej naiwność i brak doświadczenia, by zaspokoić swoje potrzeby erotyczne.
Lykke zbudowała fabułę wokół festiwalowego spotkania, paneli dyskusyjnych i zakulisowych intryg. Obserwujemy zjadliwe dialogi, pełne ironicznych uwag i subtelnych uszczypliwości, które obnażają próżność i egocentryzm bohaterów. Autorka nie szczędzi gorzkich komentarzy na temat współczesnej kultury, w której liczy się przede wszystkim autopromocja i chwilowy rozgłos.
Satyrycznie przez łzy
Nie jesteśmy tu dla przyjemności to jednak nie tylko satyra na środowisko literackie. To także głęboko ludzka opowieść o starzeniu się i utraconych szansach. O trudnościach w nawiązywaniu autentycznych relacji i poszukiwaniu sensu w świecie, który nieustannie się zmienia. Knut, mimo swojej neurotyczności i momentami irytującego narcyzmu, budzi w czytelniku pewną dozę sympatii, a jego zmagania z własnymi kompleksami i niepewnością są zaskakująco uniwersalne.
Autorka pośrednio zadaje pytanie o rolę literatury w kształtowaniu rzeczywistości. Jedną sytuację można przedstawić na wiele sposobów i nadać jej zupełnie różne charaktery. Wspólna impreza „autorki od autofikcji” i Knuta jest przykładem takiego wydarzenia. Młoda pisarka stworzyła historię wpisującą się w ruch #metoo, chociaż Knut widział to wszystko zupełnie inaczej. On widział nieskrępowaną dziewczynę, która przejmuje inicjatywę i sama decyduje o tym, co dzieje się pomiędzy nimi. Czy pisząc własną historię, można nie liczyć się z tym, że złamie to czyjeś życie?
Styl Niny Lykke jest lekki i dowcipny, a jej spostrzeżenia o ludzkiej naturze są ostre i trafne. Autorka zręcznie balansuje między humorem a powagą. Stworzyła inteligentną i wciągającą lekturę, która zmusza do refleksji nad kondycją współczesnego człowieka i jego nieustanną potrzebą uznania.
Podsumowując
Nie jesteśmy tu dla przyjemności z dyskretną ironią opisuje współczesny świat, który jest pełen fałszu. Prawdziwe uczucia nikną pod naporem pozorów. Mimo że książka jest utrzymana w żartobliwym tonie, jej wydźwięk jest zasmucający. Autorka stawia gorzką diagnozę społeczeństwu.
Wysłuchałam audiobooka na platformie Legimi w interpretacji Leszka Filipowicza, który przeczytał utwór żywiołowo i ze specyficzną intonacją, która podkreśliła charakter książki.
Okazuje się, że literatura skandynawska to nie tylko kryminały. Jeżeli jednak wolisz ten gatunek literacki, przeczytaj recenzję Jedwabnej sieci!
