Strona głównaCiekaweWisława Szymborska i jej twórczość

Wisława Szymborska i jej twórczość

W 2023 roku przypada setna rocznica urodzin Wisławy Szymborskiej. W związku z tym Senat RP zdecydował, że wybitna poetka zostanie patronką bieżącego roku. Wśród wielu inicjatyw upamiętniających życie i twórczość Szymborskiej znalazło się również wydanie przez Znak pełnego zbioru jej utworów pt. Wiersze wszystkie.

Najważniejsze fakty z życiorysu

Maria Wisława Szymborska-Włodek urodziła się 2 lipca 1923 roku w podpoznańskim Kórniku. W kórnickim folwarku spędziła jednak tylko trzy lata życia, by następnie przenieść się do Torunia, a potem Krakowa. To w dawnej stolicy Polski spędziła resztę życia, aż do śmierci 1 lutego 2012 roku.

Wisława Szymborska uczęszczała do krakowskich szkół, a w czasie II wojny światowej również na tajne komplety. Po wojnie rozpoczęła studia na polonistyce oraz socjologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, jednak nie ukończyła żadnego z tych kierunków z powodu problemów finansowych.

Jej droga zawodowa rozpoczęła się w trudnych czasach okupacyjnych, kiedy podjęła pracę jako urzędniczka w kolei. Również z tego okresu pochodzą pierwsze próby ilustratorskie i literackie. Tworzyła opowiadania oraz wiersze publikowane w Dzienniku Polskim, a także Walce i Pokoleniu. Przez wiele lat współpracowała z tygodnikiem Życie Literackie, potem NaGłos oraz Odra.

W latach powojennych Wisława Szymborska sympatyzowała z socjalistyczną władzą, jednak wkrótce odcięła się od niej. Co do zasady nie angażowała się w politykę, poza kilkoma epizodami, które zawsze wywoływały kontrowersje.

W życiu prywatnym Szymborska związała się z poetą, Adamem Włodkiem, jednak ich małżeństwo rozpadło się po 6 latach. Od lat 70. łączyło ją uczucie z Kornelem Filipowiczem, jednak para nigdy się nie pobrała.

Poetka otrzymała Literacką Nagrodę Nobla w 1996 roku za „poezję, która z ironiczną precyzją pozwala historycznemu i biologicznemu kontekstowi wyjść na światło we fragmentach ludzkiej rzeczywistości”. Na wieść o wyróżnieniu zareagowała z właściwą sobie skromnością i ironią. Ukuło się powiedzenie o „tragedii sztokholmskiej”, bo przyznanie nagrody uczyniło poetkę popularną i zmusiło do częstszego spotykania się z czytelnikami. Dużą część pieniędzy pochodzących z nagrody poetka przeznaczyła na pomoc charytatywną, jednak zgodnie z wolą przedstawioną w testamencie utworzono również fundacje wspierające twórców oraz dbające o pamięć o poetce i promujące czytelnictwo.

Charakterystyka twórczości

Niedawno obchodziliśmy Światowy Dzień Poezji. W mediach społecznościowych skoncentrowanych na literaturze pojawiło się wiele cytatów i odniesień do twórczości właśnie Wisławy Szymborskiej. Skąd bierze się tak wielka popularność poetki? Myślę, że prostota jej twórczości sprawia, że jej utwory są czytelne i łatwe do zrozumienia dla większości odbiorców. Na temat swoich wierszy poetka często brała codzienne drobiazgi, niewielkie szczegóły, które inspirują często do rozważań o wielkich filozoficznych pytaniach. Posługiwała się przy tym prostym językiem, pełnym ironicznego humoru. Zwracała się do przeciętnego odbiorcy i opowiadała o rzeczach trudnych i ważnych w jasny sposób.

Wisława Szymborska po mistrzowsku operowała metaforą i wykorzystywała grę słów. Starannie dobierała słowa, korzystając z ich wieloznaczności. Twórczość poetki zalicza się do nurtu intelektualnego, który charakteryzuje się odrzuceniem lirycznego klimatu w wierszach na rzecz konkretnego i precyzyjnego języka.

Wisława Szymborska stworzyła niewiele ponad 350 wierszy. Oprócz tego znana była z dowcipnych limeryków oraz rymowanek zwanych lepiejami. To ona jest autorką słów: „Czytanie książek to najpiękniejsza zabawa, jaką sobie ludzkość wymyśliła”. Potwierdzała to recenzjami „lektur nadobowiązkowych”, które ukazywały się w czasopismach, z którymi współpracowała. Z właściwą sobie lekkością, przenikliwością i humorem opowiadała o mało popularnych, zaskakujących książkach. Ich tematyka była przedziwnie zróżnicowana – od poradników technicznych, po książki botaniczne, a nawet słowniki i encyklopedie.

Wiersze wszystkie Wisławy Szymborskiej z Wydawnictwa Znak

Wisława Szymborska, Wiersze wszystkie
fot. Wydawnictwo Znak

W związku z tym, że Wisława Szymborska została wybrana patronką bieżącego roku, Wydawnictwo Znak wydało zbiór wszystkich wierszy poetki. Obszerne dzieło zawiera również niepublikowane dotąd utwory, a każdy z nich opatrzony został krótką notką dotyczącą czasu jego powstania i miejsca pierwszej publikacji. W posłowiu profesor Wojciech Ligęza podsumowuje twórczość poetki i wyjaśnia, w jakich kierunkach ewoluowały jej utwory. Zwraca uwagę, że dzięki publikacji uwzględniającej całość jej dokonań poetyckich nawet przeciętny odbiorca może prześledzić rozwój jej twórczości.

Nawiązania

O tym, jak popularna jest twórczość Wisławy Szymborskiej, świadczy też, że wielu artystów muzycznych interpretowało jej wiersze po swojemu. Jej poezję śpiewali: Łucja Prus, Magda Umer, Maanam, Grzegorz Turnau, a ostatnio również Sanah. Ponadto z okazji Światowego Dnia Poezji firma Lego stworzyła figurkę upamiętniającą poetkę.

Wisława Szymborska, Lego
fot. www.rp.pl

Pozostaje mi tylko serdecznie zachęcić wszystkich do poznawania twórczości Wisławy Szymborskiej. Jestem przekonana, że jeśli pozbędziecie się myślenia w kategoriach: „co poeta miał na myśli” i szkolnej analizy, wiersze noblistki dostarczą wam wielu wzruszeń i okazji do rozmyślań.


Zachęcam również do poznania twórczości innego noblisty — przeczytaj recenzję Na wschód od Edenu Johna Steinbecka!

Newsy o kulturze

Przeczytaj także

Zostaw komentarz

Wprowadź swój komentarz
Wprowadź swoje imię

Dodaj do kolekcji

Brak kolekcji

Tutaj znajdziesz wszystkie wcześniej stworzone kolekcje.