Pod koniec zeszłego roku zaprezentowałem listę antyklerykalnych książek, które warto przeczytać. Teraz nadeszła pora na kinematografię. Oto pięć filmów mogących bez problemu rozwalić w drobny mak nawet najtwardsze „uczucia religijne”. Ludziki z Ordo Iuris chowają się do swoich dziur, gdy tylko ktoś wspomina o którymś z poniższych tytułów.
5. Dogma (1999), reż. Kevin Smith
Być może najbardziej kontrowersyjne dzieło w portfolio Smitha. Historia upadłych aniołów, którym w bezprawnym powrocie do Nieba chce przeszkodzić boski wysłannik, przypadkowa kobieta oraz dwóch wiecznie zjaranych zielskiem cwaniaczków. Dialogi obfitują w rubaszny humor i bluźnierstwa. Nie mamy tu do czynienia z obrazem wybitnym, ale jeżeli trafi się okazja zobaczenia go w telewizji, to naprawdę warto. Dogma wywołała spore zamieszanie w Polsce, stając się jednym z wytworów kultury, w które po 1989 roku uderzyła cenzura. Pewien krakowski prokurator prowadził postępowanie w sprawie „obrazy uczuć religijnych”, zabezpieczając na jego potrzeby kopię filmu. Ostatecznie zakończyło się ono umorzeniem.
4. Ksiądz (1994), reż. Antonia Bird
Kolejny film, który wywołał w Polsce nieliche kontrowersje. Podobno w większych miastach przed kinami odbywały się protesty oburzonych dewotów. Nic dziwnego. W latach dziewięćdziesiątych ksiądz-gej musiał wzbudzać w tak przeoranym przez Kościół kraju prawdziwy szok. Homoseksualizm duchownego nie był jednak jedynym wątkiem przerażającym polską bigoterię. Pokazano też postać księdza, który nie dość, że żyje w związku z kobietą, to na dodatek skłania się ku potępionej przez Wojtyłę teologii wyzwolenia. Nie oznacza to wcale, iż można go uznać za bohatera pozytywnego. Dla mnie wszyscy księża w tym filmie są tak zakłamani i niedojrzali, że czułem ogromne obrzydzenie podczas seansu. Nie potrafię wykrzesać wobec nich ani krzty sympatii.
3. Kler (2018), reż. Wojciech Smarzowski
Ogromny sukces komercyjny. Ekranizacja mojego ulubionego tygodnika „Fakty i Mity”. Film, od którego na dobre zaczęła się tak potrzebna w Polsce dyskusja na temat szkodliwości Kościoła rzymskokatolickiego. O Klerze mógłbym długo pisać, bo nie brakuje w nim ciekawej treści. Mamy tu zarówno wątek prostego, wiejskiego księdza, jak i żyjącego w przepychu arcybiskupa (świetna rola Janusza Gajosa). Zgrabny humor z początkowych scen szybko ustępuje na rzecz trudnych tematów pokroju kościelnej pedofilii. To sprawia, iż Kler jest dziełem wielowymiarowym. Naprawdę warto je zobaczyć.
2. Siostry Magdalenki (2002), reż. Peter Mullan
Niepodległa od Anglii, ale nie od Watykanu Irlandia była krainą biedy i reakcjonizmu. Kryptofaszystowską dyktaturą. Bez postaci wodza, z pozorną (oczywiście w praktyce nieprzestrzeganą) swobodą działalności politycznej dla każdego. Prawackie partyjki Fianna Fáil i Fine Gael uczyniły z tego kraju folwark dla siebie oraz Kościoła. „Zielona Wyspa” okryła się hańbą podczas II wojny, wspierając po cichu Hitlera, aczkolwiek największą bezduszność okazała własnym obywatelom. Szczególnie kobietom i dzieciom. Dla tych pierwszych masowo zakładano obozy pracy przymusowej, czyli między innymi niesławne Pralnie Sióstr Magdalenek (jedno z tego typu miejsc ukazano w filmie). Właśnie do nich bez żadnego wyroku, na wiele lat albo nawet na zawsze, zsyłano kobiety za nieślubne dziecko, życie w związku pozamałżeńskim, zbyt ładny, niby „kuszący mężczyzn” wygląd albo nawet za… bycie ofiarą gwałtu. Wyczerpująca praca bez żadnego wynagrodzenia, niedożywienie, poniżenie i przemoc – to wszystko dobitnie pokazał w swoim dziele Mullan.
1. Szkoła dla łobuzów (2003), reż. Aisling Walsh
Czytaj także: Ranking najlepszych filmów na weekendowy wieczór
Ostrzegam, że to film tylko dla osób o mocnych nerwach! Historia została osadzona w tych samych realiach co Siostry Magdalenki, lecz tym razem jesteśmy świadkami wydarzeń w chłopięcym domu dziecka. Chociaż z drugiej strony ciężko to miejsce określić mianem domu dziecka. To nadzorowany przez kler obóz koncentracyjny, w którym pedofilskie gwałty i najbrutalniejsza przemoc fizyczna są na porządku dziennym. W tragicznej rzeczywistości jedyną nadzieją wydaje się świecki nauczyciel, porządny Irlandczyk rozumiejący, iż jego kraj nie musi być kolonią Watykanu. Niestety fabuła nie kończy się szczęśliwie.
Zapraszam do zapoznania się ze słuchowiskiem będącym adaptacją mojego opowiadania Serratia marcescens. Wszystkie trzy części dostępne są na kanale Straszne Opowieści.
W sprzedaży jest już antologia Krawędzie otchłani z moim opowiadaniem Smoczy Chrystus. Książka dostępna również w formie ebooka.
